*I saw this when I was trying to delete some of my nonsense files. I think this is a good memory for me. Way back in high school I always make reviewers for our exams. Some may think it's pathetic or just a waste of time but it really helped me a lot. Studying directly on the book is not of good use for me because I can't remember all the texts that I'm reading. I must admit that I'm not really good in History, as in really not good. Haha. That's why I exert the most of my effort doing reviewers and having memory aids to remember all the things that should be remembered in this subject. But now, I don't remember all of them. (Well, at least I'm honest. =p)

MODULE 26

Nagsimula ang pananakop ng mga bansang Kanluranin nang..
• Naglayag nag mga ito
• Biglaang pagbabagong pampulitika, panlipunan at pang-ekonomiya (dulot ng industriyalisasyon at urbanisasyon)
• Pangangailangan sa pagkain at hilaw na sangkap
• Biglaang pagdami ng populasyon
• Bagong teknolohiya (nagbigay lakas sa mga bansang industriyalisado)
• Kapitalismo (naghangad ng malaking tubo ang mga kapitalista na paiikutin sa market economy)
• Sanayin ang sarili sa pamamahala
• Manifest destiny o white man’s burden

Panahon mula 1914 – Westernization o paglawak ng pagka-Kanluranin

Komperensya sa Berlin 1885 – pinaghati-hatian ng mga bansang Europeo ang Africa

Uri ng mga Kolonya

KOLONYA – mahinang bansa sa ilalim ng malakas na bansa; bansang sinakop sa pamamagitan ng pagtatatag ng mga institusyon rito

PROTECTORATE – bansang binibigyan ng proteksyon ng mas malakas na bansa kapalit ng pagbibigay ng titulo at kapangyarihan

CONCESSION – mahihinang bansa na nagbigay konsesyon sa mga makapangyarihang bansa tulad ng espesyal na karapatang pang-negosyo
SPHERE OF INFLUENCE – maliit na bahagi ng bansa na kontrolado ng mas makapangyarihang bansa ang pamahalaan at pulitika

David Livingstone – unang misyonerong Ingles na gumalugad sa Africa
- 1854, Ilog Zambezi
- Unang dayuhan na nakakita sa Victoria Falls na ipinangalan niya sa reyna ng England
- Narating rin ang Nyasa Lake at Tanganyika Lake
- Namatay siya dahil sa sakit

Congo – maraming likas-yaman
- maaring kunan ng garing ng elepante (ivory) at goma
- maaring tamnan ng kape at beans
- minahan

*Madaling napasunod ang mga katutubo at makuha ang malaking lupain dahil sa isang kasunduan na hindi alam basahin.

Africa – 3 rehiyon
1. Hilaga – nakaharap sa Mediterranean Sea
2. Gitna – mainit
3. Timog - malamig

*Nang bumagsak ang Rome, nahiwalay sa Europe ang Africa.

Hilagang Africa – naging Islam
- yumaman dahil sa pangungulimbat ng mga sasakyang-dagat ng mga Europeo

Belgium – nakuha ang pinakamalaking bahagi ng Congo Basin 1885 under Haring Leopold II

France, Britain, Germany, Portugal at Italy – naghati sa natirang bahagi ng Congo

GREAT BRITAIN – may pinakamalawak na kolonya
 Sierra Leone
 Liberia
 Nigeria
 Tanganyika
 Congo-Bechuanaland
 South Africa
 Egypt
 Sudan
 Besutoland
 Transvaal
 Union of South Africa
 Gold Coast

Egypt – taniman ng bulak na mahaba at malasutla
Kanal Suez – magpapaikli ng paglalakbay tungong India

*Nagsimulang masakop ng Britain ang Egypt nang mangailangan ito ng pera upang ipagawa ang Kanal Suez. Umutang sila sa Britain ngunit hindi nabayaran. Ang naging kabayaran ay ang karapatan ng Britain sa Kanal Suez.

Egypt – naging protectorate ng Britain dahil noong 1882 nang magkagulo sa Egypt, nagpadala ng hukbong militar ang Britain sa Egypt

Cecil Rhodes – nagpuntang Hilagang Africa at nakuha ang Bechuanaland at Rhodesia

FRANCE
 Algeria – may bukal ng phosphate na nakapagpapataba ng lupa
 Tunisia – hinangad rin ng Italy
 Morocco – hinangad rin ng Germany
 Madagascar
 Sahara Desert
 Somaliland
 Congo

IMPERYALISMONG INGLES SA TIMOG ASYA

British East India Company – binigyan ni Queen Elizabeth I ng karapatan sa kalakalan sa pagitan ng England at India
- nagdala ng kaisipan, kaugalian, edukasyon, teknolohiyang Kanluranin sa India
- namahala sa India
- ngunit di nagtagal ang Britain na ang namahala rito

IMPERYALISMO SA SILANGANG ASYA

China at Japan – nanatiling isolated

China – naniniwalang nakahihigit siya sa iba dahil sa pilosopiya ni Confucius

Japan – isinara sa mga banyaga noong 1630 (Tokugawa Dynasty) maliban sa mga Olandes

Hong – mga mangangalakal ng Tsino

Lord George Macartney - ipinadala sa Peking ng mga Ingles upang makiusap kay Emperor Chien Lung na buksan ang ilang daungan ng bansa para sa kalakalan ngunit sila ay bigo

Kasunduan ng Nanking 1842 – binigyan ng China ang England ng karapatang mangalakal sa 5 daungan nito at binigay ang Hong Kong sa mga Ingles


JAPAN

Matthew C. Perry – ipinadala ni Pres. Millard Fillmore ng US noong July 8, 1853 upang humingi ng Cooling Station (pagkakargahan ng Karbon) at pagakakaibigan sa pamahalaan ng Japan

Kasunduan ng Kanagawa March 1854 – nagbibigay ng limitadong karapatan sa mga mangangalakal na ibang bansa

Japan – nagkaroon ng sariling modernisasyon habang ang ibang bansa ay nakikipagkalakalan sa kanila ngunit nagkaroon ng suliranin sa pagkain dahil paglaki ng populasyon

Digmaang Tsino-Hapones 1894-1895 – natalo ang Tsina at nakontrol ng Japan ang Taiwan, Pescadores Islands at tangway ng Liaotsung

Labanang Ruso-Hapones 1905 – natalo ang Russia at naging pangunahing bansa sa Asya ang Japan

UNITED STATES

*Nagsimula silang manakop nang kanilang natalo ang Spain noong 1898.
Nakuha ng US ang Pilipinas, Guam (naging himpilang dagat patungong Silangan), at Puerto Rico.

Dahilan ng pananakop
 ekonomiya
 likas-yaman
 kalakalan

*Nang natapos ang 1st World War, nakuha nila muli ang Samoa (mahalagang himpilang-dagat) at Hawaii kung saan makikita ang Pearl Harbor na pangunahing basing pandagat ng US sa Pacific.

Central America – pinangalagaan ng US dahil mahalaga ito bilang pamilihan at pagkukunan ng hilaw na sangkap

Australia at New Zealand – nakaligtas sa pagkakaroon ng hidwaan ng mga bansang mananakop

EPEKTO NG IKALAWANG YUGTO NG KOLONISASYON

Sa mga bansang nanakop…

 nagkaroon ng kapangyarihang pangkabuhayan , pampulitika at pangkultura
 paglala ng paniniwala sa kalamangan ng mga Kanluranin sa mga etniko, lalo na sa mga itim
 sigalutan dahil sa pag-aagawan ng kayamanan at kapangyarihan (tulad ng digmaang Ingles-Boers)
 Apartheid o segregasyon ng lahi upang pangalagaan ang 17% na Puti sa South Africa (nanaig at pinaboran ang mga puti)
 Pagsigla ng kilusan ng mga organisasyong panrelihiyon
 Nagtayo ng mga panirahan ang mga Europeo
 Pang-aabuso

Sa mga bansang sinakop…

 Pagbabago sa tradisyunal na Istilo ng Pamumuhay
-lahat ay nagtatrabaho
-Polo mula sa Spain
-Kultur mula sa mga Olandes
 Edukasyon
-paaralang parokyal at normal
-wakas ng slave trading (1807)
-William F.B Harrison – nagpatupad ng Pilipinisasyon
 Pagsibol ng nasyonalismo
-bunga ng edukasyon
 Pagbabago sa Kultura
-ginamit ang relihiyon at edukasyon upang maisagawa ang mga layunin
-Rebelyong Sepoy – bunga ng maraming paglabag sa mga kaugaliang Indian
 Pagpapakilala sa bagong teknolohiya
-sumigla ang kalakalan
 Pagpapatayo ng mga institusyong Kanluranin sa mga Kolonya
-Lord Cornwallet – nagtatag ng serbisyo sibil sa India

*suttee – pagpapakamatay ng isang biyuda
*creole – mestiso
- anak ng katutubo at mananakop

*Nawalan ng teritoryo ang France pagkatapos ng 700 years war.

MODULE 27

Hari ng France – walang kapangyarihan
- nahirapang pag-isahin ang France

Duke ng France – isa sa mga makapangyarihan

Panginoong pyudal – tulad lamang daw ng hari

Charles the Bald – nagsimula ang kasaysayan ng France
- sinundan ng mahihinang pinuno

Hugh Capet – duke na naging hari ng France noong 987
- una sa mga haring Capetian na namuno sa France ng 800 taon

Louis the Fat – unang nagsikap na lumakas at maging makapangyarihan ang pamahalaan ng France

Capetian Dynasty
• Hugh Capet – France ay nanatiling pyudal na pinamamahalaan ng mga duke at konde. (William the Conqueror – tanyag na duke)

• Philip Augustus – nagpahina sa mga pinunong pyudal at nagpatibay sa kapangyarihan ng monarkiya.

• Louis IX the Saint (St. Loius)– pinakahinangaang hari ng France, nanalo laban kay Pope Boniface VIII

Valois Dynasty
• Charles VII – hindi agad nakoronahan (Henry V ng England ay halos sakop ang France) Binawi ang Orleans sa tulong ni Joan of Arc. Nang si Joan of Arc ay nagtagumpay, saka siya kinoronahan.
-Kinontrol ang lahat ng simbahan sa pamamagitan ng Pragmatic Sanction of Bourges 1438
-natalo ang mga Ingles at nagtapos ng Hundred Years War

Bourbon Dynasty
• Henry IV (Henry of Navarre) – inapo ng nakababatang anak ni Louis the Saint
- nagbigay ng kalayaan sa pananampalataya (Edict of Nantes 1598)
• Louis XIV – 72 years namuno (pinakamahaba sa Europe)
- nakilala bilang Dakilang Hari
- “Ako ang Estado”
- Pinawalang-bisa ang Edict of Nantes
- Pinagtaksilan ng mga Huguenots

• Loius XVI – mahinang pinuno
-pagsalakay sa Bastille – dahilan ng pagiging Republika ng France
- naganap ang Rebolusyong Pranses sa kanyang Panahon

• Louis XVIII – malupit at ipinatapon ng France
- bumalik pagkatapos bumagsak ni Napoleon

• Charles X – huling haring ipinatapon ng France
- naniniwala sa banal na karunungan ng hari ngunit walang pakialam sa karapatan ng mga tao

France – nagtatag ng Republikang pinamumunuan ng Diractory (5 direktor)

Directory – mahina
- dahilan ng kudeta ng ilang pulitiko

Napoleon Bonaparte – heneral ng Corsican na iniluklok ng mga nagkudeta sa posisyon
- pinalaganap ang impluwensyang France sa Egypt at natagpuan ang Rosetta Stone

Konsulado – pumalit sa Directory
- binubuo ng 3 konsul

Abbie Sieyes – ninais pamahalaan ng konsulado

*Ngunit naging konsul si Napoleon at kinamkam niyang lahat ang kapangyarihan.

Napoleon – sinira ang alyansa ng Britain, Russia at Austria
- ginawang imperyo ang France at tinawag ang sariling Emperador Napoleon I
- nasakop ang halos buong Europe at naging panginoon ng buong Kontinente

Hangarin na talunin ang Britain – nahadlangan sa Laban sa Trafalgar sa pamumuno ni Lord Nelson

Labanan sa Leipzig 1813– natalo si Napoleon

*Ipinatapon si Napoleon sa Elba. Bumalik sa France ngunit natalong muli at ipinatapon sa St. Helena.

PAG-IISA NG ENGLAND

Magna Carta.

Richard the Lionhearted – lagging wala sa England; napataw ng mabigat na buwis upang masuportahan ang pakikidigma

Haring John – nagpataw ng mabigat na buwis at nangikil sa mga baron na naging dahilan ng pag-aalsa ng mga ito

Magna Carta – batayan ng kalayaan ng mga Ingles at Amerikano; nilagdaan ni Haring John

*Witan – binubuo ng mga maharlika, mahahalagang tao ng simbahan at mga may-ari ng lupa
*Simon de Monfort – namuno sa mga baron upang humingi ng additional rights sa mga hari

Parlamento ng England – nahati sa dalawa

1. House of Lords – obispo at dakilang maharlika
2. House of Commons – taong nagmamay-ari ng lupa at ordinaryong mamayan

ISANG DAANG TAONG DIGMAAN

- Digmaang England-France
- nais ng England na…
- mabawi ang kanyang lupain na nakuha ng France
- parusahan ang mga ito sa pagtulong sa mga Scot
- ipahayag ang karapatan ni Edward III bilang tagapagmana ng trono ng France

*Nanalo ang mga Ingles sa labanan sa Crecy, Poiters at Agincourt.
*Ngunit nagtagumpay ang France sa tulong ni Joan of Arc.

Joan of Arc – inakusahang mangkukulam at sinunog ng mga Ingles

REBOLUSYONG PURITAN

Charles I – malupit
- nilagdaan ang petition of rights
- inalis ang Parlamento sa loob ng 11 taon

Oliver Cromwell – nanguna sa Rebolusyong Puritan (labanan ng mga kabalyero at roundheads)

*Nanalo ang mga Roundheads (sumusuporta sa Parlamento) laban sa mga kablayero (sumusuporta sa hari).

MARINGAL NA REBOLUSYON

James II – malupit na Katoliko
- hindi bantog
- pinalitan ni William of Orange at Mary II
*Nilagdaan muna nila William at Mary II ang English Bill of Rights (nagagarantiya ng karapatan at kalayaan ng mga Ingles) bago sila kinoronahan.

PINAG-ISANG ITALY

*Mula sa himagsikang Pranses umusbong ang nasyonalismong Italyano.

Giuseppe Mazzini – pinakamasigasig na bayaning Italyano
- nagtatag ng Young Italy na ang pangunahing layunin ay pag-isahin ang Italy
- nakapagtatag ng republika sa Rome ngunit hindi nagtagal

Charles Albert – hari ng Sardinia; nagkaloob ng saligang batas sa Sardinia

Victor Emmanuel II – anak ni Charles Albert; tinanghal na hari ng pinag-isang Italy

Konde Camillo di Cavour – ministro ng Sardinia
- arkitekto ng pagkakaisa ng Italy
- nagpatupad ng mga reporma

France at Sardinia – nagkasundo na magtutulungan; nakipagdigma sa Austria; tagumpay

Lombardy – idinagdag sa Sardinia
Nice at Savoy – binigay sa France

Guiseppe Garibaldi – kasapi ng Young Italy
- nanguna sa mga Redshirts (mga Italyanong loyalista) sa paglusob sa Sicily at Naples (pinalaya)

Italy – napag-isa noong 1870
-nagkaroon ng pamahalaan, konstitusyon at Gabinete

PAGSILANG NG GERMANY

Germany – ibinigay kay Lothair sa Kasunduan sa Verdun
- hinati sa DUCHY (pinamumunuan ng duke)

Otto the Great – hari ng Germany na nais maging emperador ng Rome
- naging Emperador Augustus ng mga Romano

Germany – napagbuklod lamang noong 1871

Kongreso ng Vienna – nilikha ang German Confederation

Haring Frederick William IV ng Prussia – nagkaloob ng Konstitusyon sa mga demonstrador sa Berlin
- tinaggihan na maging emperador ng pinag-isang Germany

Asemblea ng Frankfurt – pambansang pagtitipon kung saan naghalal ng mga delegado ang pang-gitnang uri ng mga liberal; humina at nabuwag

Junkers – grupo ng mayayamang may-ari ng lupa sa Prussia
- humikayat sa mga pinunong Prussian na alisin ang mga taripa

Zollverein – itinatag na samahan sa adwana na nagbababa ng taripa sa mga kasapi

Otto Von Bismarck – punong ministro ng Prussia
- naniniwala na makakamit ang pagsasanib ng Germany sa pamamagitan ng dugo at bakal

Unang hakbang – pakikidigma sa Denmark

*Seven Weeks War – laban ng Prussia at Austria; nanalo ang Prussia

North German Confederation – itinatag ng Prussia na hindi kasama ang Austria

Versailles, France – isinilang ang bansang Germany

Kasunduan sa Versailles – nilagdaan ng Germany at France noong 1871

Pagkatapos ng digmaan…
William I – kinoronahan bilang Kaiser (hari o czar) ng Germany
Bismarck – chancellor o puno ng pamahalaan